مرکزی

موقعيت جغرافيايي شهرستان پاسارگاد

شهرستان پاسارگاد در ميان دو رشته كوه از كوه هاي زاگرس واقع شده است. از سردسيرات استان فارس است كه مركزيت آن سعادت شهر مي باشد كه بين مدارهاي 30 تا 20 و 30 عرض شمالي و 45/52 تا 30/53 طول شرقي از نصف النهار مبدأ قرار دارد و و ارتفاع شهرستان از سطح آبهاي آزاد 1700 متر است. اين شهرستان از شمال به شهرستان هاي خرم بيد و آباده؛ از شرق به شهرستان ارسنجان؛ از جنوب به شهرستان مرودشت و از غرب به شهرستان هاي اقليد و مرودشت محدود است. نژاد مردم آريايي و از طوايف تاجيك(فارس)- لر- كردشولي- ترك- عرب-باصري- ميش مست- علي شاهقلي- كلمبه- حنايي- ايل خاص و لبوموسي مي باشند. دين مردم اسلام و از شيعه اثني عشري هستند و به زبان هاي فارسي و تعداد اندكي به زبان هاي تركي و عربي صحبت مي كنند.

آب و هواي اين شهرستان به علت كوهستاني بودن در زمستان ها توأم با ريزش باران و برف و در تابستان ها معتدل مي باشد. از نظر بارش حدود 180 تا 400 ميلي متر بارش سالانه دارد كه عمدتاً به صورت باران و برف مي بارد و براي آبياري زمين هاي مزروعي از تلمبه و در بعضي از شبكه ها از آب هاي زيرزميني قنات و آب رودخانه پلوار (سيوند) كه از كوه هاي جنوبي شهرستان خرم بيد و سرحد چهاردانگه سرچشمه مي گيرد و در جنوب شهر مرودشت به رود كر پيوسته و سپس به سوي درياچه بختگان جريان پيدا مي كند استفاده مي شود.

اين شهرستان از لحاظ قطب كشاورزي و دامداري يكي از مهمترين مناطق استان فارس مي باشد كه بيش از 65 درصد مردم به اين شغل اشتغال دارند. وجود زمين هاي حاصلخيز با بيش از 23000 هكتار سبب توليد محصولاتي از جمله گندم- جو- ذرت- چغندرقند- صيفي جات- برنج كاري و حبوبات و 536 هكتار باغات و محصولاتي از جمله انگور- بادام- گردو- انار موجب رونق باغداري گرديده است.

سوغات شهرستان انگور- كشمش- بادام- گردو- رب انار- آبغوره- شيره انگور- شوريجات و حبوبات نيز مي باشد.

يكي از نعمت هاي خدادادي طبيعي كه به عنوان ثروت هاي ملي و تاريخي به شمار مي رود وجود جنگل ها و مراتع مي باشد كه با معيشت عده اي از مردم پيوند خورده است و به علت وفور گلها و گياهان و كيفيت شهد آن در فصول بهار و تابستان محل مناسبي براي پرورش زنبور عسل است و از طرفي استفاده از چوب هاي درختان و صمغ و سقز بنه- بادام كوهي و گياهان خوراكي نقش مهمي در اقتصاد منطقه ايفا كرده است و از لحاظ تفرچگاه ايجاد فضاي سالم و تميز و زيبا و گذراندن ايام تعطيلات و حفظ و حمايت گونه هاي نادر و در حال انقراض از گياه و حيوان و دارا بودن جاذبه هاي متعدد در جلب توريست و كسب درآمدهاي مادي از ارزش بالايي برخوردار است.

اين شهرستان 1813 كيلومتر مربع 5/1% مساحت استان را دارا مي باشد و جمعيت آن بر اساس آخرين سرشماري نفوس و مسكن سال 1385 تعداد 30632 نفر مي باشد كه از اين ميان 15483 نفر مرد و 15149 نفر زن مي باشد.

اين شهرستان داراي دو بخش پاسارگاد و مركزي است.

بخش مركزي

بخش مركزي از دو دهستان به نام كمين و سرپنيران تشكيل شده است و جمعيتي حدود 8043 نفر را در بر مي گيرد. دهستان كمين جمعاً از 22 آبادي با مركزيت روستاي جيسقان 5573 نفر را در قالب 1183 خانوار در خود جاي داده است كه از اين تعداد 2888 نفر مرد و 2685 نفر زن مي باشند.

اين بخش شامل 33 آبادي است كه 11 روستاي اكبرآباد؛ جيسقان؛ قوام آباد؛ دولت آباد؛ همت آباد؛ حسن آباد؛ وكيل آباد؛ ابوالمهدي و اسلام آباد داراي شوراي 3 نفره و روستاهاي اكبرآباد؛ جيسقان؛ قوام آباد؛ علي رسيده و دولت آباد داراي دهياري مصوب مي باشند.

دهستان سرپنيران با مركزيت روستاي نعيم آباد جمعيتي حدود 2270 نفر را شامل مي شود كه از اين ميان   1117 نفر زن و 1153  نفر مرد مي باشند. اين دهستان شامل آبادي است كه روستاهاي گمبكان؛ نعيم آباد؛ كتوري؛ كته ميان؛ حسين آباد و ... را شامل مي شود. از اين ميان روستاهاي گمبكان؛ نعيم آباد؛ ركن آباد؛ حسين آباد؛ كتوري و كته ميان داراي شوراي اسلامي و گمبكان و نعيم آباد دهياري مصوب دارند.

طوايف و تيره هاي مستقر در شهرستان:

شهرستان پاسارگاد از لحاظ تاريخي داراي پيشينه اي بسيار كهن است. در طول سال هاي پرنشيب و فراز از زمان جنگ هاي مادها و فتح اسكندر عشاير استان فارس از جمله نيروهاي وفاداري بودند كه با پرورش انواع دام ها و استفاده و بهره برداري از آنها به كشور و جامعه خدمت كرده اند.

به بررسي و پژوهش در زندگي آنها به اين نتيجه مي رسيم كه ايلات فارس از 6 طايفه بزرگ عمله قشقايي؛ طايفه كشكولي؛ طايفه فارسيمدان؛ طايفه شش بلوكي؛ طايفه دره شوري و طوايف عرب و باصري و كردشولي تشكيل شده است. با گذشت زمان جمعي از طوايف لر- باصري- تيره هاي علي شاقلي- كلمبه اي- ايل خاص- حنايي- ميش مست- ظهرابي- عبدالهي يا عبدلي- لبومحمدي- علي قنبري- فرهادي- ننه عربي- لبوموسي- وليشاهي- ميركي؛جشني- آل سعدي- سيري- جابري- كوچي- عرب شيباني و عبداليوسفي به علل تبعيد حكام وقت و تخته قاپو شدن در زمان حكومت پهلوي مجبور به اسكان اجباري در شهرستان پاسارگاد شدند. جمعي از آنها در طول سال جهت تعليف دام هاي خود به كوچ مي پردازند. ييلاق را در سرحد چهاردانگه بوانات- دهبيد و قشلاق را در نواحي گرمسير فسا- داراب- خرگ و جهرم- جويم و بنارويه لارستان مي گذرانند كه به چند طايفه اشاره مي كنيم.

سعادت شهر

كهن ترين مأخذي كه از شهر سعادت شهر سخن گفته فارسنامه ابن بلخي است كه اين شهر را "كمه" معرفي كرده است. كمه يعني "خانه شاه". وي در صفحه 125 كتاب فارسنامه كمه و فاروق دو شهرك بزرگ با دهات زياد و نواحي آب و هواي سردسير با آب روان و خوش و ميوه بسيار از هر نوعي معرفي كرده است. دومين مأخذ كتاب نزهت القلوب حمداله مستوفي قزويني چاپ "گاي ليسترانج" به سال 704 هجري قمري در صفحه 148 لفظ كلمه "كمين" (شكارگاه مناسب پرندگان و بهترين محل از پاي درآوردن قشون نظامي دشمن- كمينگاه سلاطين نام برده و مي گويد كمين و فاروق دو شهر است توابع بسيار دارد؛ هواي معتدل و آب روان و غله و ميوه بسيار دارد و در رابطه با مرغزارها در ملك فارس مي گويد: در فارس مرغزار بسيار است كه مهمترين آنها مرغزار كمين است كه گياهش با چهارپايان سازگار بوده و بهتر از ديگر جاهاست و از كمين به عنوان يكي از منازل بين راهي نام برده است. و در ديگر منابع از جمله كتاب هاي فارسنامه ناصري- المسالك الممالك اثر "ابن خرداديه"- حدودالعالم- آثار سفرنامه نويسان دوره قاجار- آثارالعجم- تاريخ فرصت الدوله شيرازي- جغرافياي تاريخ فارس تأليف "پاول شواتس" و لغت نامه علي اكبر دهخدا.

اين شهر در طول تاريخ نام هاي جديدي به خود گرفته است. نام هايي از جمله كمهر(كوه مهر)- كليلك يا كليدك (كليد كوچك گشودن و فتح دروازه فارس)- سعادت آباد و سعادت شهر و در حال حاضر مركز شهرستان پاسارگاد كه در تاريخ 29/1/84 به تأييد مقام محترم رياست جمهوري به تصويب رسيده و در 19/2/84 رسماً توسط دولتمردان نظام جمهوري اسلامي اين شهرستان به نام شهرستان پاسارگاد به مركزيت سعادت شهر افتتاح گرديد. شهر سعادت شهر از 5 محله سعادت شهر؛ علي آباد؛ بوكان؛ سراج آباد و نواجرد تشكيل شده است و در اين شهر 3094 خانوار مركب از 7910 نفر مرد و 7671 نفر زن زندگي مي كنند.